top of page
Εικόνα συγγραφέα: ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ




Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τον πόνο στη μέση ή αλλιώς οσφυαλγία

Η οσφυαλγία είναι ένα από τα πιο κοινά αίτια επίσκεψης στα τακτικά ή επείγοντα ιατρεία και ότι περίπου το 90% στους ενήλικες θα αντιμετωπίσει συμπτωματολογία πόνου χαμηλά στη μέση σε κάποια φάση της ζωής του. Επίσης, το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτούς τους ασθενείς, δε θα χρειαστούν κάποια ενεργή παρέμβαση ως θεραπεία.

Ο χρόνος διάρκειας των συμπτωμάτων καθορίζουν το αν μιλάμε για οξεία οσφυαλγία (λιγότερο από 3 μήνες, που συνήθως υποχωρεί αυτόματα) ή χρόνια οσφυαλγία (με διάρκεια μεγαλύτερη των 3 μηνών, εμμένουσα ή διακινούμενη).

 

Τι εννοούμε όταν λέμε οσφυαλγία και ποια τα πιθανά αίτια;

Η οσφυαλγία αποτελεί σύμπτωμα και όχι διάγνωση. Αναφέροντας οσφυαλγία δηλαδή εννοούμε ευρύτερα πόνο στο κατώτερο τμήμα της πλάτης του ασθενούς. 

Η καθιστική ζωή σε συνδυασμό με κακή στάση του σώματος αποτελούν δύο από τα πιο συνηθισμένα αίτια που μπορούν να προκαλέσουν πόνο στην οσφύ. Μυϊκού και συνδεσμικού τύπου μικροτραυματισμοί-διατάσεις είναι το παθολογοανατομικό υπόβαθρο σε πολλές περιπτώσεις. Εκτός από αυτά τα αίτια όμως υπάρχουν πολλές διαφορετικές παθολογίες που οφείλουμε να αποκλείσουμε και στη συμπτωματολογία τους περιλαμβάνουν την οσφυαλγία.

Αναφέρουμε ενδεικτικά την οστεοαρθρίτιδα, τις παθολογίες των μεσοσπονδυλίων δίσκων, τη σπονδυλική στένωση, τα σπονδυλικά κατάγματα, την σπονδυλόλυση και σπονδυλολίσθηση, τα αυτοάνοσα νοσήματα (ρευματοειδής αρθρίτιδα, αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθροπάθεια), τις φλεγμονές και τις νεοπλασίες (καρκίνος-μεταστάσεις) καθώς και συγγενείς παθολογίες (εκ γενετής παθολογίες της σπονδυλικής στήλης). 

Πρέπει να τονιστεί ότι αγγειακές και σπλαχνικές νόσοι μπορεί να αποτελούν το αίτιο του πόνου και είναι απαραίτητο να αποκλειστούν. Τέλος αναφέρουμε και τα ψυχογενή αίτια, αφού το στρες και η κατάθλιψη συνδέονται με υψηλά ποσοστά εμφάνισης οσφυαλγίας, χωρίς εύρεση άλλης παθολογίας.

 

Ποια είναι τα συνηθέστερα αίτια οσφυαλγίας ανά ηλικιακή ομάδα;

Στην παιδική ηλικία και τους εφήβους τα αίτια που πρέπει να αποκλειστούν είναι οι φλεγμονές (οστεομυελίτις), οι συγγενείς παραμορφώσεις (Κίφωση- νόσος του Scheuermann, η σκολίωση), και η σπονδυλόλυση. Στους ενήλικες και τη μέση ηλικία το κυριότερο και συνηθέστερο είναι η δισκοαρθροπάθεια. Στους ηλικιωμένους πρέπει να αποκλειστούν λόγω αυξημένης συχνότητας η παρουσία παθολογικού κατάγματος (συμπιεστικά οστεοπορωτικά κατάγματα και παθολογικά κατάγματα σε έδαφος μεταστατικών όγκων σε περίπτωση καρκίνου που μπορεί να είναι και το πρώτο σύμπτωμα εκδήλωσης της νόσου) καθώς και οι φλεγμονές (ιδίως σε ασθενείς με ανοσοκαταστολή).

 

Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω στο μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών με οσφυαλγία τα αίτια δε χρήζουν ανησυχίας και ο πόνος υποχωρεί αυτόματα με ξεκούραση. Καθοριστικά στοιχεία στην απόφαση να επισκεφτώ το θεράποντα ιατρό μου είναι η οξύτητα των συμπτωμάτων, ιδίως όταν προκαλούν λειτουργικά ενοχλήματα (περιορισμός κινητικότητας, μυϊκή αδυναμία στα άκρα ή παράλυση, χωλότητα βάδισης δηλαδή δυσκολία στο περπάτημα, διαταραχές αισθητικότητας ιδίως όταν εμφανίζονται στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, η παρουσία συνοδών ενοχλημάτων (κοιλιακό άλγος, αντανάκλαση του πόνου σε άλλες περιοχές του σώματος όπως τα άκρα, διαταραχές στην ούρηση και την αφόδευση, συμπτώματα φλεγμονής όπως ο πυρετός) και οι συν νοσηρότητες (το ατομικό ιστορικό δηλαδή άλλων προβλημάτων υγείας όπως για παράδειγμα ο σακχαρώδης διαβήτης, οι αγγειακές νόσοι, οι νεοπλασίες-όγκοι) καθώς και η λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Πολύ σημαντικά στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη είναι η διάρκεια και εμμονή των ενοχλημάτων και η ηλικιακή ομάδα.

 

Πότε πρέπει να πάω επειγόντως στον γιατρό;

Πρέπει να τονιστεί ότι ανάγκη ΑΜΕΣΗΣ ιατρικής εκτίμησης έχει ο ασθενής με οξύ πόνο κυρίως στην κοιλιακή χώρα που αντανακλά στη μέση με διαρκώς επιδεινούμενη εικόνα όπου ανευρυσματική νόσος μπορεί να μπερδεύεται με εικόνα οσφυαλγίας. Ο ασθενής με παράλυση- πάρεση (δηλαδή έκπτωση μυϊκής ισχύος) σε κάποια μυϊκή ομάδα των κάτω άκρων και η κλινική οντότητα του ασθενή με ξαφνική υπαισθησία-αναισθησία στην περιοχή του περινέου (περιγεννητικά), δυσλειτουργία ούρησης και αφόδευσης με απώλεια μυϊκού τόνου του σφικτήρα του πρωκτού (αδυναμία ελέγχου ούρησης και αφόδευσης) και μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη μυϊκή αδυναμία ή παράλυση που συνιστούν αυτό που αποκαλούμε «ιππουριδική συνδρομή» χρήζουν επίσης άμεσης εκτίμησης.

 

Πότε χρήζω εκτίμησης από ορθοπαιδικό σε τακτική βάση;

Βασική παράμετρος είναι η εμμονή των ενοχλημάτων και η αποτυχία της αρχικής συντηρητικής αγωγής. Άλλο στοιχείο που συναινεί στην αναγκαιότητα εκτίμησης είναι το ιστορικό σημαντικού τραυματισμού ή προηγηθείσας χειρουργικής επέμβασης. Η ηλικία είναι βασικό στοιχείο, αφού ασθενείς άνω των 50 ετών με εμμένουσα οσφυαλγία, πρέπει να διερευνηθούν. Ιστορικό νεοπλασίας (καρκίνου), ανεξήγητη απώλεια βάρους, πυρετική κίνηση (με ή χωρίς εφίδρωση, ρίγος) νυχτερινός πόνος, φαρμακευτική αγωγή με στεροειδή φάρμακα (κορτιζόνη), οστεοπόρωση και νευρολογικά συμπτώματα στα κάτω άκρα αποτελούν προειδοποιητικά σημάδια που μας οδηγούν στον θεράποντα ιατρό μας.

  

Τι περιλαμβάνει η εξέταση από ορθοπαιδικό για την οσφυαλγία;

H εξέταση περιλαμβάνει τη λεπτομερή λήψη ιστορικού από τον ασθενή (ατομικό και οικογενειακό) και την κλινική εξέταση με επισκόπηση (έλεγχος αξονικών παραμορφώσεων, μυϊκής ατροφίας, τρόπος βάδισης) και ψηλάφηση (εντοπισμός ευαισθησίας, παρουσία μυϊκού σπασμού, οιδήματος). Ελέγχεται το εύρος κίνησης της σπονδυλικής στήλης. Αναπόσπαστο τμήμα της εξέτασης είναι ο νευρολογικός έλεγχος ( μυϊκή ισχύς, αισθητικότητα και αντανακλαστικά). Περιλαμβάνονται επίσης και ειδικές κλινικές δοκιμασίες (όπως το Test Lasegue και το Straight Leg Raise Test) σε περίπτωση οσφυοϊσχιαλγίας. Ανάλογα με τα αποτελέσματα του παραπάνω ελέγχου και με ξεχωριστά ανά περίπτωση κριτήρια θα ζητηθεί απεικονιστικός έλεγχος με ακτινογραφίες και/ή Μαγνητική τομογραφία καθώς και ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος των κάτω άκρων.

 

Πώς αντιμετωπίζεται η οσφυαλγία;

Γίνεται κατανοητό ότι ο τρόπος αντιμετώπισης της οσφυαλγίας εξαρτάται από την ακριβή διάγνωση παθολογίας. Συνήθως η ξεκούραση, η αποφυγή ορθοστασίας, άρσης βάρους και η φαρμακευτική αγωγή για λίγες μέρες δίνει τη λύση στο πρόβλημα. Τα φάρμακα που συνήθως συνταγογραφούνται είναι αναλγητικά-παυσίπονα και μυοχαλαρωτικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και σε ειδικές περιπτώσεις στεροειδή και πρέπει να χορηγούνται αυστηρά βάση των ιατρικών οδηγιών. Θέση στην αγωγή έχουν η χρήση ορθωτικών (ζώνες οσφύος διαφόρων τυπολογιών ανά περίπτωση και για καθορισμένο χρονικό διάστημα), οι θερμοφόρες και τα θερμά και υγρά επιθέματα καθώς και οι θερμαντικές και αντιφλεγμονώδεις αλοιφές. Σημαντικό ρόλο στην ενεργή αντιμετώπιση έχει η φυσικοθεραπευτική προσέγγιση που πρέπει να γίνεται με συνεργασία ορθοπαιδικού και φυσικοθεραπευτή για την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος.

Η χειρουργική αντιμετώπιση της οσφυαλγίας είναι ξεκάθαρα εξατομικευμένη, αφορά ένα συγκεκριμένο ποσοστό των ασθενών με συγκεκριμένα αίτια και καθορισμένα αμιγώς ιατρικά κριτήρια.

bottom of page